Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου 2013

"Seminar on outdoor education, landscape qualities and outdoor education facilities" (Part ΙIΙ)

Αναλυτική Περιγραφή του Προγράμματος


2η Ημέρα


  • Η δεύτερη ημέρα του προγράμματος ήταν πραγματικά πολύ ξεχωριστή και ενδιαφέρουσα! Επισκεφτήκαμε ένα πρότυπο σχολείο στα περίχωρα του Reykjavik. Το σχολείο ονομάζεται Sjalands Skoli και εκεί φοιτούν μαθητές από 5 έως 14 ετών. Περιλαμβάνει δηλαδή το νηπιαγωγείο, το δημοτικό και τις δύο πρώτες τάξεις του αντίστοιχου δικού μας γυμνασίου.



Αρχικά, ο διευθυντής μας μίλησε για το συγκεκριμένο σχολείο, το οποίο έχει κατασκευαστεί στα πλαίσια ενός "ανοιχτού σχολείου", ενός σχολείου δηλαδή που θα προσφέρει ελευθερία κινήσεων και πρόσβαση σε όλους τους χώρους του. Στη συνέχεια παρακολουθήσαμε την πρωινή "ιεροτελεστία" μαθητών και εκπαιδευτικών, οι οποίοι συγκεντρώνονται σε μία μεγάλη αίθουσα, τα παιδιά κάθονται στο πάτωμα και όλοι μαζί, με τη συνοδεία του μουσικού του σχολείου και μουσικών οργάνων λένε δύο τραγούδια για να ξεκινήσουν με αυτόν τον τόσο δημιουργικό και χαλαρωτικό τρόπο τη μέρα τους! Τα παιδιά, έπειτα, πήγαν στις τάξεις τους και για εμάς άρχισε μία πλήρης ξενάγηση στους χώρους του σχολείου από τον διευθυντή. Όπως μας εξήγησε, το σχολείο αυτό δε μοιάζει με τα περισσότερα σχολεία της Ισλανδίας. Δημιουργήθηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να παρέχει όσο το δυνατόν περισσότερους ανοιχτούς χώρους, εννοώντας με αυτό πως δεν υπάρχουν, για παράδειγμα, κλειστές αίθουσες χωρισμένες με τοίχους αλλά οι αίθουσες "ξεπετάγονται" μπροστά σου περνώντας από ένα διάδρομο σε έναν άλλο ή απλά στρίβοντας μία γωνία. Υπάρχουν , ακόμα, αίθουσες, όπως για παράδειγμα η βιβλιοθήκη του σχολείου, οι οποίες είναι κλειστές με τζαμαρίες παρέχοντας έτσι πλήρη οπτική τόσο σε αυτούς που είναι μέσα στην αίθουσα, όσο και σε αυτούς που είναι έξω από αυτή. Το σχολείο διαθέτει ακόμα ειδικό κλειστό γυμναστήριο με διαμορφωμένο γήπεδο μπάσκετ αλλά και κλειστή πισίνα. Διαθέτει χώρους με κουζίνες στους οποίους τα παιδιά δεν πηγαίνουν για φαγητό αλλά για μάθημα, μιας και εντάσσουν στο μάθημά τους, για παράδειγμα στα μαθηματικά, δραστηριότητες όπως η παρασκευή κάποιων φαγητών, γλυκών κ.τ.λ. Σε κάθε "αίθουσα" διδασκαλίας μπορεί να υπάρχουν ταυτόχρονα δύο ή και τρεις εκπαιδευτικοί, μοιρασμένοι σε αντίστοιχες ομάδες μαθητών αλλά και βοηθοί εκπαιδευτικοί για παιδιά που αντιμετωπίζουν κάποιες δυσκολίες. Δεν υπάρχουν μεγάλοι πίνακες, γιατί η περισσότερη δουλειά γίνεται επιτόπια με τις ομάδες, παρά μόνο μικροί κινούμενοι πίνακες. Το σχολείο έχει επιλέξει να μη γίνεται εκτεταμένη χρήση τεχνολογικών μέσων, όπως υπολογιστών ή διαδραστικών πινάκων για να είναι περισσότερο ευέλικτοι. Αντ' αυτού επέλεξαν να οργανώσουν και να διαμορφώσουν τους εξωτερικούς χώρους του σχολείου έτσι ώστε να μπορούν να παρέχουν στους μαθητές τους συστηματική υπαίθρια εκπαίδευση την οποία έχουν εντάξει πλήρως στο εβδομαδιαίο πρόγραμμά τους.


Το μεσημέρι όλοι οι μαθητές του σχολείου γευμάτισαν στην μεγάλη αίθουσα που είχαν συγκεντρωθεί και το πρωί. Εκεί υπήρχαν ειδικά τραπέζια με καθίσματα τα οποία πολύ εύκολα ανοίγονταν για το μεσημεριανό γεύμα κι έπειτα μαζεύονταν ώστε να μένει ελεύθερος ο χώρος της αίθουσας. Το σχολείο παρείχε το φαγητό. Δοκιμάσαμε κι εμείς το ομολογουμένως πολύ νόστιμο φαγητό του σχολείου!

Στη συνέχεια χωριστήκαμε σε πέντε ομάδες των τριών ατόμων και κάθε ομάδα από εμάς θα ακολουθούσε μία ομάδα παιδιών στις υπαίθριες δραστηριότητές τους. Οι μαθητές σχημάτισαν επίσης πέντε ομάδες,  κάθε μία εκ των οποίων αποτελούνταν από πέντε με έξι μαθητές. Οι ίδιοι οι μαθητές, ηλικίας εννέα ετών, ανέλαβαν να μας καθοδηγήσουν! Κάθε ομάδα είχε ένα διαφορετικό σημείο εκκίνησης και σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα περνούσαν σε επόμενη δραστηριότητα. Σε κάθε σημείο συγκέντρωσης υπήρχε ένας εκπαιδευτικός ο οποίος αναλάμβανε την ομάδα που κατέφθανε. Τα σημεία ήταν πέντε.



Δραστηριότητα 1: 

Τα παιδιά προκλήθηκαν από τη δασκάλα τους να αναζητήσουν υλικά από το περιβάλλον γύρω τους τα οποία έπειτα θα αποτύπωναν σε πηλό. Έτσι οι μαθητές μάζεψαν διαφορετικά φύλλα, άνθη λουλουδιών, ξυλαράκια κ.τ.λ και στη συνέχεια πιέζοντάς τα σε κομμάτια πηλού δημιούργησαν το αποτύπωμά τους. Έπειτα, έβαψαν το κάθε αποτύπωμα με ειδικά χρώματα και άφησαν τα κομμάτια πηλού να στεγνώσουν. Φυσικά, φτιάξαμε κι εμείς τα δικά μας αποτυπώματα!

                                                                           


Δραστηριότητα 2:

Οι μαθητές εξασκήθηκαν στην έννοια της ισορροπίας. Ανέβηκαν σε μία μεγάλη ξύλινη τραμπάλα χωρισμένοι από την μία και την άλλη πλευρά της και προσπαθούσαν κάνοντας διάφορες δοκιμές να ισορροπήσουν. Κάθε φορά συζητούσαν τις αλλαγές που έπρεπε να κάνουν ώστε να βρεθεί ισορροπία. Με μεγάλη χαρά, τόσο των παιδιών όσο και δική μας, ενέπλεξαν κι εμάς σε αυτή την πραγματικά διασκεδαστική διαδικασία!


Δραστηριότητα 3: 

Η ομάδα μας μεταφέρθηκε στο χώρο της κηπουρικής. Μάθαμε να μεταφυτεύουμε κάποια φυτά, να τα φροντίζουμε αλλά και να συντηρούμε και να περιποιούμαστε το χώμα.


Δραστηριότητα 4: 

Σε αυτό το σημείο τα παιδιά είδαν πώς  μπορούν να φτιάχνουν τηγανίτες, τις οποίες στη συνέχεια ο εκπαιδευτικός του σημείου αυτού έψησε σε ειδικό σκεύος. Κάθε μαθητής έπειτα μπορούσε να γευτεί τις δικές του τηγανίτες. Ακόμα, είδαμε πώς μπορούμε να βράσουμε νερό σε υπαίθριο χώρο και απολαύσαμε ζεστό κακάο το οποίο έφτιαξαν και μας πρόσφεραν οι ίδιοι οι μαθητές!



Δραστηριότητα 5: 

Χρησιμοποιώντας απλά υλικά η ομάδα έμαθε πώς μπορεί να φτιάξει σκοινάκια για να παίξει στη συνέχεια με αυτά. Τα παιδιά έκαναν μόνα τους την πλέξη των σκοινιών από λωρίδες πλαστικές και χάρτινες στερεώνοντας τη μία άκρη του σκοινιού τους σε κάποιο κλαδί θάμνου. Στη συνέχεια έπαιξαν με αυτά. Φτιάξαμε κι εμείς τα δικά μας σκοινάκια και παίξαμε μαζί με τα παιδιά!!!

Η επίσκεψή μας στο σχολείο είχε ολοκληρωθεί έχοντας αποκτήσει τις καλύτερες εμπειρίες!!!


                                                                        
  • Για τις απογευματινές υπαίθριες δραστηριότητες μεταφερθήκαμε στην περιοχή Narfakotsseyla. Σε ένα σημείο κοντά στη θάλασσα είχε δημιουργηθεί ένας υπαίθριος χώρος που περιελάμβανε ένα ξύλινο κιόσκι, παιχνίδια δραστηριοτήτων από ξύλο και σκοινιά, εστία για φωτιά και όλο το φυσικό περιβάλλον που τον περιέβαλε. Αυτό το τόσο απλό από κατασκευαστικής άποψης μέρος είχε δημιουργηθεί πριν μερικά χρόνια από εθελοντές γονείς του κοντινού σχολείου προκειμένου να υπάρχει ένας διαμορφωμένος και οργανωμένος χώρος για να μπορούν τα παιδιά τους να διδάσκονται μέσω της υπαίθριας εκπαίδευσης! Εδώ, λοιπόν, θα ανακαλύπταμε κι εμείς πώς είναι δυνατόν να οργανώσεις ένα κανονικό μάθημα κάτω από τον ανοιχτό ουρανό!



Χωριστήκαμε σε τρεις ομάδες των πέντε ατόμων. Κάθε ομάδα θα περνούσε από τρεις διαφορετικές δραστηριότητες.

Δραστηριότητα 1:

Κάθε ομάδα έπρεπε να φτιάξει ένα σχέδιο διδασκαλίας για όποιο διδακτικό αντικείμενο ήθελε. Βασική παράμετρος για το σχέδιο διδασκαλίας ήταν να είναι προσαρμοσμένο στο χώρο που βρισκόμασταν, αξιοποιώντας στο μέγιστο δυνατό το φυσικό περιβάλλον αλλά και αν ήταν δυνατό τις απλές εγκαταστάσεις που υπήρχαν εκεί. Το σχέδιο έπρεπε να περιλαμβάνει σαφείς στόχους και δραστηριότητες. Η δική μου ομάδα έφτιαξε ένα σχέδιο διδασκαλίας για το μάθημα της φυσικής. Ονομάσαμε το διδακτικό μας σχέδιο "Φυσική μέσα απ' το παιχνίδι" και συμπεριλάβαμε δραστηριότητες για την τριβή, την ισορροπία, το βάρος, τη βαρύτητα κ.τ.λ.



Δραστηριότητα 2:


Παιχνίδι Γραμμάτων. Σε ένα πανί υπήρχαν όλα τα γράμματα του λατινικού αλφάβητου. Έπρεπε να αναζητήσουμε από το φυσικό περιβάλλον αντικείμενα τα οποία να τοποθετήσουμε στο ανάλογο γράμμα. Έτσι για παράδειγμα μία πέτρα (Rock) τοποθετούνταν στο γράμμα "R", ένα λουλούδι (Flower) στο γράμμα "F" κ.τ.λ, μέχρι να καλύψουμε όλα τα γράμματα με κάποιο αντικείμενο.






Δραστηριότητα 3:


Έχοντας δει μόλις για 30 δευτερόλεπτα το χάρτη της Ευρώπης έπρεπε χρησιμοποιώντας υλικά από το φυσικό περιβάλλον (πέτρες, ξυλαράκια, φύκια, φύλλα κ.τ..λ) να τον αποτυπώσουμε στο έδαφος. Μετά από 10 λεπτά είχαμε τη δυνατότητα να δούμε ξανά το χάρτη για λίγο περισσότερο αυτή τη φορά ώστε να διορθώσουμε λάθη ή να συμπληρώσουμε τυχόν παραλήψεις!






Με όλες τις παραπάνω δραστηριότητες που πραγματοποιήσαμε αλλά και με άλλες που σκεφτήκαμε και συζητήσαμε διαπιστώσαμε ότι ένα μάθημα σε υπαίθριο χώρο μπορεί να μην υστερεί σε τίποτα σε σχέση με ένα μάθημα σε μία αίθουσα. 




  • Για μία τόσο γεμάτη από εμπειρίες και εικόνες ημέρα ήρθε το καλύτερο κλείσιμο. Περίπου τρεις ώρες πραγματικής απόλαυσης στα ζεστά νερά της λίμνης Blue Lagoon




















Δες ακόμη:   

Σάββατο 28 Σεπτεμβρίου 2013

"Seminar on outdoor education, landscape qualities and outdoor education facilities" (Part ΙI)

Αναλυτική Περιγραφή του Προγράμματος

1η Ημέρα

  •    Η πρώτη ημέρα ξεκίνησε με μία εισαγωγή στο σεμινάριο και στο πρόγραμμά του καθώς και μία γενική εισαγωγή σχετικά με την υπαίθρια εκπαίδευση. Στη συνέχεια ακολούθησε ένα "παιχνίδι γνωριμίας" προκειμένου να μπορέσουμε να γνωριστούμε μεταξύ μας, να εμπεδώσουμε όλα τα ονόματα αλλά και τις χώρες καταγωγής, κάτι που θα μας βοηθούσε να "δέσουμε" και να πορευτούμε μαζί για το υπόλοιπο του προγράμματος.

Παιχνίδι Γνωριμίας


Ακολουθώντας τις οδηγίες του συντονιστή της ομάδας σταθήκαμε σε έναν κύκλο με τυχαία σειρά. Ξεκινώντας πρώτος ο ίδιος μας εξήγησε ότι καθένας από εμάς θα έπρεπε να συστήνεται λέγοντας το όνομά του, τη χώρα καταγωγής του και κάνοντας μία χαρακτηριστική κίνηση που να τον αντιπροσωπεύει. Ο επόμενος θα έπρεπε να επαναλαμβάνει όσα είπαν οι προηγούμενοι και έπειτα να συστήνεται. Με αυτό τον τρόπο καταφέραμε να συστηθούμε όλοι και, ομολογουμένως, αποδείχθηκε πολύ βοηθητικός στο να μπορέσουμε πολύ σύντομα να μάθουμε όλα τα ονόματα αλλά κυρίως να χαλαρώσουμε και να νιώσουμε πιο οικεία και άνετα με την ομάδα!


  • Ακολούθησε συζήτηση στα πλαίσια της ολομέλειας, όπου ο καθένας από εμάς παρουσίασε τον εαυτό του, αναφέροντας ότι θεωρούσε σημαντικό να μοιραστεί προκειμένου να τον γνωρίσουν λίγο καλύτερα οι υπόλοιποι συμμετέχοντες (ποιος είναι, πού εργάζεται, ποια η οικογενειακή του κατάσταση, γιατί επέλεξε το πρόγραμμα κ.τ.λ).    

  • Στη συνέχεια, στα πλαίσια των πρωινών συνεδριάσεων, προσεγγίσαμε την έννοια της "υπαίθριας εκπαίδευσης", ως προς τις θεωρίες και τις έννοιες που την περιβάλλουν και την συγκροτούν. Επιπλέον, σταθήκαμε ιδιαιτέρως στον τρόπο λειτουργίας της υπαίθριας εκπαίδευσης αλλά και στη θέση και το ρόλο που κατέχει στο ισλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα. Ακόμα αναφερθήκαμε σε θεωρητικό επίπεδο στην έννοια της "ομάδας" αλλά και σε διάφορες τεχνικές και προσεγγίσεις για τη δημιουργία και την ενίσχυση ομάδων εργασίας.


                                                                                  
                               























  • Μετά από ένα διάλειμμα για ελαφρύ μεσημεριανό γεύμα ακολούθησαν οι απογευματινές δραστηριότητες ή αλλιώς τα "υπαίθρια εργαστήρια". Μέσα από μία σύντομη διαδρομή με τα πόδια, σε λιγότερο από πέντε λεπτά βρεθήκαμε σε ένα υπέροχο καταπράσινο πάρκο!


  • Οι πρώτες υπαίθριες δραστηριότητες είχαν να κάνουν με το "Χτίσιμο της Ομάδας". Όπως μας εξήγησε ο συντονιστής η δημιουργία μιας ομάδας πρέπει να στηρίζεται σε γερές βάσεις, τόσο ως προς τη συνεργασία όσο και ως προς την εμπιστοσύνη και αυτό ακριβώς θα επιχειρούσαμε να "χτίσουμε" μέσω υπαίθριων παιχνιδιών.


Χτίσιμο Ομάδας (Team Building)


Δραστηριότητα 1
Κάθε συμμετέχοντας επέλεγε τυχαία έναν άλλο μέχρι να σχηματιστούν οχτώ δυάδες. Σε επίπεδο δυάδας, λοιπόν, και ακολουθώντας συγκεκριμένους βηματισμούς τους οποίους μας είχε υποδείξει ο συντονιστής (π.χ ο ένας βηματισμό αλόγου, ο άλλος βηματισμό καγκουρό ή ο ένας έκανε τρία βήματα μπροστά και ένα πίσω και ο άλλος τρία βήματα πίσω και ένα μπροστά) έπρεπε να ακουμπήσουμε το ζευγάρι μας. Όταν καταφέρναμε να ακουμπήσουμε το ζευγάρι μας αντιστρέφαμε τους ρόλους. Όλο το παιχνίδι πραγματοποιήθηκε εντός συγκεκριμένων ορίων στο χώρο. Το παραπάνω παιχνίδι μας έδωσε την ευκαιρία να αφεθούμε, να απαλλαγούμε από το άγχος της πρώτης μέρας και να διασκεδάσουμε με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας!




Δραστηριότητα 2:
Ο σκοπός της δεύτερης δραστηριότητας ήταν να αντιληφθούμε και να εμπεδώσουμε την σημασία που έχει στο χτίσιμο μιας ομάδας η εμπιστοσύνη. Για να το πετύχουμε αυτό χωριστήκαμε και πάλι σε δυάδες. Σε κάθε ζευγάρι ο ένας έδενε τα μάτια του με ένα μαντήλι ώστε να μην βλέπει. Όλα τα ζευγάρια μπήκαμε σε σειρά με πρώτο στη σειρά τον συντονιστή ο οποίος άρχισε να περπατάει στο χώρο και όλα τα ζευγάρια έπρεπε να τον ακολουθούν. Το μέλος από τα ζευγάρια που έβλεπε έπρεπε να καθοδηγεί το άλλο μέλος που δεν έβλεπε χωρίς όμως να έχουν λεκτική επικοινωνία. Έπρεπε, λοιπόν, το κάθε ζευγάρι να έχει καθορίσει από πριν μία μορφή επικοινωνίας, μη λεκτικής, ώστε όχι μόνο να μπορέσει να καθοδηγήσει ο ένας τον άλλο, αλλά και να τον προφυλάξει από εμπόδια ή να τον βοηθήσει να τα ξεπεράσει. Μετά το τέλος της πρώτης διαδρομής τα μέλη των ζευγαριών αντέστρεφαν τους ρόλους, έτσι ώστε να περάσουν όλοι τόσο από τη θέση του καθοδηγητή όσο και από αυτή του καθοδηγούμενου. Μέσα από την παραπάνω δραστηριότητα καταφέραμε να εμπιστευτούμε ο ένας τον άλλο, αφού νιώσαμε πώς είναι να εξαρτάσαι από κάποιον άλλο αλλά μπορέσαμε ταυτόχρονα να αντιληφθούμε ότι η εμπιστοσύνη δε χτίζεται με "λεκτικές υποσχέσεις" (π.χ "εμπιστεύσου με, εγώ θα σε βοηθήσω") αλλά χτίζεται και αποδεικνύεται μέσα από πράξεις (π.χ ο ένας αφήνεται εντελώς γιατί εκ των πραγμάτων δε μπορεί να δει και ο άλλος αναλαμβάνει όλη την ευθύνη να τον καθοδηγήσει σωστά αλλά και να τον προστατέψει).








Δραστηριότητα 3:
Σε αυτή τη δραστηριότητα η ομάδα έπρεπε να εργαστεί συνολικά. Σε ευθεία σειρά είχαν τοποθετηθεί ξύλινες, μικρές σχετικά σανίδες ανάλογες με τον αριθμό των συμμετεχόντων. Κάθε ένας έπρεπε να πατήσει επάνω σε μία σανίδα. Ο συντονιστής μας προκάλεσε να φανταστούμε ότι βρισκόμαστε σε μία λίμνη γεμάτη από κροκόδειλους και οι σανίδες είναι το μοναδικό μέσο που μας παρείχε ασφάλεια, οπότε δε θα έπρεπε για κανένα λόγο να κατέβουμε από αυτές αν θέλαμε να παραμείνουμε ασφαλείς. Στη συνέχεια ζήτησε από όλους μας να πούμε την ημερομηνία και το μήνα γεννήσεώς μας. Αφού απαντήσαμε όλοι, χωρίς να γνωρίζουμε το σκοπό της ερώτησης, ήρθε και η δεύτερη πρόκληση. Μας ζήτησε να μπούμε στη σειρά ανάλογα με τον μήνα και την ημερομηνία γέννησης. Αυτό σήμαινε πως έπρεπε να αλλάξουμε τη θέση που στεκόμασταν επάνω στις σανίδες, προκειμένου να βρεθούμε στη σωστή σειρά, χωρίς βέβαια να πατήσουμε κάτω ... γιατί παραμόνευαν οι κροκόδειλοι! Η πρώτη απόπειρα για αλλαγή θέσεων δεν ήταν επιτυχής. Ταυτόχρονα δύο ή και τρεις συμμετέχοντες προσπαθούσαν να αλλάξουν θέση με τη βοήθεια μόνο των διπλανών τους. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα κάποιοι να χάσουν την ισορροπία τους και να πέσουν από τις σανίδες. Ο συντονιστής επισήμανε την αποτυχία της προσπάθειας και μας ζήτησε να αναλογιστούμε τους λόγους για τους οποίους η προσπάθεια δεν ολοκληρώθηκε επιτυχώς. Μετά από σύντομη συζήτηση καταλήξαμε στο συμπέρασμα πως στα πλαίσια μιας ομάδας για την επίτευξη ενός στόχου πρέπει ολόκληρη η ομάδα να συντονίζεται και όλα τα μέλη να συνεργάζονται για τον ίδιο σκοπό. Αποφασίσαμε, έτσι, στη δεύτερη προσπάθειά μας να μη γίνονται ταυτόχρονα κινήσεις από δύο ή και περισσότερα άτομα αλλά να συντονιζόμαστε όλοι στην προσπάθεια του καθενός να αλλάξει θέση. Πραγματικά, ένας ένας καταφέραμε να βρεθούμε όλοι στη σειρά που μας αναλογούσε χωρίς να χάσουμε την ισορροπία μας, αφού τώρα όλοι ήταν συγκεντρωμένοι σε κάθε ατομική προσπάθεια, προσφέροντας ο καθένας το μέγιστο της βοήθειας που μπορούσε  από την θέση που κατείχε!







Μέσα από τις παραπάνω δραστηριότητες, θεωρώ πως κατανοήσαμε όλοι ότι για να οικοδομηθεί μια ομάδα πρέπει να υπάρχει η αμέριστη συνεργασία των μελών της αλλά και η ανάλογη εμπιστοσύνη η οποία πρέπει να αποδεικνύεται έμπρακτα!  


  • Η πρώτη ημέρα του προγράμματος ολοκληρώθηκε με μία σύντομη συζήτηση - ανατροφοδότηση των όσων προηγήθηκαν μέσα στη μέρα. Η ομάδα είχε δέσει και το πρόγραμμα μας είχε κερδίσει!! Η προσμονή για την επόμενη μέρα ήταν τεράστια!!

Δες ακόμη:   





Σάββατο 21 Σεπτεμβρίου 2013

"Seminar on outdoor education, landscape qualities and outdoor education facilities" (Part Ι)



Στα πλαίσια του Προγράμματος "Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση", συμμετείχα σε δραστηριότητα ενδοϋπηρεσιακής κατάρτισης Comenius με τίτλο "Seminar on outdoor education, landscape qualities and outdoor education facilities" (Comenius Database - Reference Number: IS-2013-108-005) που έλαβε χώρα στην Ισλανδία.


Η δραστηριότητα ήταν επιχορηγούμενη από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ) και πραγματοποιήθηκε από 02/09/2013 έως 07/09/2013.




Ο φορέας που οργάνωσε και ανέλαβε την πραγματοποίηση της δράσης ονομάζεται CursusIceland ehf και έχει έδρα στο Ρέυκιαβικ (Reykjavik)


Περιγραφή Προγράμματος
  • Διάρκεια
 Η διάρκεια του σεμιναρίου ήταν πέντε ημέρες με μία σύντομη συνεδρία κλεισίματος την έκτη ημέρα.

  • Περιεχόμενο
Το σεμινάριο περιελάμβανε διαλέξεις, πρακτική εφαρμογή, παρατήρηση, συζητήσεις, σωματικές και κοινωνικές δραστηριότητες, ανταλλαγή εμπειριών. Όλες οι δράσεις οικοδομήθηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να προσφέρουν το μέγιστο δυνατό "μαθησιακό κέρδος" στους συμμετέχοντες. 

Κάθε ημέρα του σεμιναρίου ήταν χωρισμένη σε δύο μέρη, τις πρωινές συνεδριάσεις και τις απογευματινές δραστηριότητες, και ήταν αφιερωμένη σε ένα συγκεκριμένο θέμα ή τομέα.

Οι πρωινές συνεδρίες αποτελούνταν από διαλέξεις σε εσωτερικούς χώρους, επισκόπηση και εμβάθυνση στις σχετικές με την υπαίθρια εκπαίδευση θεωρίες, μελέτη των βέλτιστων πρακτικών της υπαίθριας εκπαίδευσης, μελέτη και ανάλυση παραδειγμάτων υπαίθριας εκπαίδευσης.

Οι απογευματινές συνεδρίες αποτελούνταν από "υπαίθρια εργαστήρια", δηλαδή την εμπράγματη εκμάθηση όσων είχαν προηγηθεί στις πρωινές συνεδρίες, την παρατήρηση και τις δραστηριότητες, με σκοπό να επιτευχθεί ολοκληρωμένη κατανόηση αλλά και να δοθεί η δυνατότητα για αξιοποίηση των τεχνικών και των μέσων που χρησιμοποιεί η υπαίθρια εκπαίδευση.

  • Συμμετέχοντες:
Στο πρόγραμμα συμμετείχαν δεκαπέντε εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από διάφορες χώρες της Ευρώπης. 

ΧΩΡΕΣ                        ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ
Αυστρία                          2
Γερμανία                        2
Δανία                             2
Ελλάδα                          1
Ισπανία                          1
Πολωνία                        1
Πορτογαλλία                  2
Σουηδία                         4

  • Βασικά θέματα του προγράμματος:
- Υπαίθρια μάθηση
- Βιωματική μάθηση
- Μη τυπική μάθηση
- Περιβαλλοντική εκπαίδευση και αειφορία 
- Ενεργός πολίτης
- Φυσικές ιδιότητες του τοπίου
- Αναψυχή και παιχνίδι
- Πολιτιστική κληρονομιά και ιστορικές αναφορές
- Τρόποι χρήσης της υπαίθρου στην παραδοσιακή μάθηση
- Πρόγραμμα σπουδών στον υπαίθριο χώρο
- Φυσική αγωγή
- Εκπαιδευτικά ταξίδια
- Υπαίθριες εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις
- Σχολείο και συνεργασία με τους γονείς

  • Στόχοι του προγράμματος:
- Να ενισχύσει τη θεωρητική και πρακτική λειτουργία της εκπαίδευσης σε υπαίθριους χώρους.
- Να γίνει ανταλλαγή πρακτικών αλλά και εκμάθηση νέων τρόπων αξιοποίησης του εξωτερικού - φυσικού περιβάλλοντος στην εκπαίδευση.
- Να ενθαρρύνει τους συμμετέχοντες ώστε να δημιουργούν και να ανταλλάσσουν βέλτιστες πρακτικές στον τομέα της υπαίθριας εκπαίδευσης.
- Να αναδείξει μία διαφορετική προσέγγιση της εκπαίδευσης και της μάθησης σε εξωτερικούς χώρους.
- Να αποκτήσουν οι συμμετέχοντες κατάρτιση σε σχέση με τα πρακτικά καθήκοντα του εκπαιδευτικού  στην υπαίθρια εκπαίδευση.
- Να αναδειχθεί το εξωτερικό τοπίο ως πηγή εκπαίδευσης και αναψυχής.
- Να αναδείξει και να τονίσει τη σπουδαιότητα της συμμετοχής και της υποστήριξης της τοπικής κοινωνίας στην εδραίωση της υπαίθριας εκπαίδευσης. 








   

Τετάρτη 18 Σεπτεμβρίου 2013

Outdoor Education - Υπαίθρια Εκπαίδευση

  • Τι είναι η "Υπαίθρια Εκπαίδευση";
Η Υπαίθρια Εκπαίδευση ορίζεται ως ένας συνδυασμός δραστηριοτήτων στην ύπαιθρο, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και προσωπικής και κοινωνικής εξέλιξης. Επιτρέπει στους μαθητές να πάρουν στα χέρια τους τη διαδικασία της μάθησης επιτόπου, σε ένα δάσος, σε ένα πάρκο, σε μια παραλία κ.τ.λ. Η Υπαίθρια Εκπαίδευση μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως παιδαγωγικό εργαλείο για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων μάθησης. Ειδικότερα, παιδιά με ειδικές ανάγκες μπορούν να εκμεταλλευτούν τη μέθοδο αυτή, καθώς τα σχολικά βιβλία αντικαθίστανται από άλλες μορφές μάθησης. 

Η Υπαίθρια Εκπαίδευση: 
  • αναφέρεται συνήθως σε οργανωμένη μάθηση που λαμβάνει χώρα στην ύπαιθρο
  • αφορά και αναφέρεται σε όλα τα παιδιά και τους ενήλικες
  • περιλαμβάνει δραστηριότητες που εμπλέκουν κοινωνικές και γνωστικές πτυχές, δεξιότητες και ικανότητες
  • βασίζεται στη φιλοσοφία, τις θεωρίες και τις πρακτικές της βιωματικής μάθησης και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης
  • λαμβάνει χώρα σε όλες τις εποχές

Οι κοινοί ορισμοί της υπαίθριας εκπαίδευσης είναι δύσκολο να διατυπωθούν επειδή οι ερμηνείες ποικίλλουν σύμφωνα με τον πολιτισμό, τη φιλοσοφία, τη κουλτούρα και τις τοπικές συνθήκες.

  • Δραστηριότητες / Όροι που αναφέρονται στην Υπαίθρια Εκπαίδευση
Η Υπαίθρια Εκπαίδευση, συχνά, εμπλέκεται ή ταυτίζεται με:
  • την εξερευνητική μάθηση
  • την εκπαιδευτική πρόκληση
  • τη βιωματική εκπαίδευση
  • την περιβαλλοντική εκπαίδευση
  • την υπαίθρια μάθηση και το υπαίθριο σχολείο
  • τις θεραπείες μέσω δραστηριοτήτων σε ανοιχτούς χώρους
  • τις οργανωμένες δραστηριότητες για λόγους αναψυχής σε ανοιχτούς χώρους

  • Φιλοσοφία της Υπαίθριας Εκπαίδευσης
Η Υπαίθρια Εκπαίδευση:
  • τονίζει την ευεργετική επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος στον άνθρωπο
  • ωθεί στην κατανόηση του φυσικού κόσμου, του οικοσυστήματος και του ρόλου που κατέχει ο άνθρωπος σε αυτό με απώτερο στόχο τη δημιουργία μιας βαθύτερης σχέσης περιβάλλοντος - ανθρώπου 
  • δημιουργεί την αμφισβήτηση του σύγχρονου τρόπου ζωής και των σύγχρονων "ανέσεων" 
  •  ενθαρρύνει την ηγεσία και προωθεί την ομαδική εργασία
  • ενισχύει την προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη
  • ενθαρρύνει το άτομο να βρίσκεται κοντά στο φυσικό περιβάλλον 
  • επεκτείνει τα όρια της "κλειστής" τάξης αυξάνοντας τα μαθησιακά περιβάλλοντα
  • διεγείρει τις αισθήσεις μέσω της άμεσης εμπειρίας

  • Πολιτισμικό Πλαίσιο
Το είδος και η φύση των υπαίθριων εκπαιδευτικών πρακτικών ποικίλουν από χώρα σε χώρα. Οι διαφοροποιήσεις οφείλονται:
  • στις αντιλήψεις για τη φύση, το κλίμα, την υπαίθρια μάθηση και διασκέδαση, τις παραδόσεις, το είδος του φυσικού χώρου, την εκτίμηση των κινδύνων και την τοπική οικονομία, οι οποίοι είναι συχνά καθοριστικοί παράγοντες
  • στο επίπεδο του σχεδιασμού, της οργάνωσης, της πολυπλοκότητας και της σημασίας που μπορεί να έχει η υπαίθρια εκπαίδευση στο εκάστοτε πρόγραμμα σπουδών και αναλυτικό πρόγραμμα
  • στο γεγονός ότι ορισμένες χώρες έχουν εκτεταμένη παράδοση στην "εξωτερική - υπαίθρια εκπαίδευση" ως αναπόσπαστο μέρος του εκπαιδευτικού τους σχεδιασμού, ενώ άλλες χώρες χρησιμοποιούν τις υπαίθριες δραστηριότητες ως μέσο για να αντισταθμίσουν την έλλειψη σε εσωτερικούς χώρους
  • στην οργάνωση που παρέχεται σε κάθε χώρα για την ανάπτυξη υπαίθριας εκπαίδευσης τόσο ως προς την παροχή ειδικών χώρων, όσο και ως προς την εξειδίκευση και εξοικείωση του προσωπικού
  • στις αντιλήψεις κάθε πολιτισμού για το πόσο σημαντικό ή όχι είναι να γνωρίζουν για το φυσικό περιβάλλον

  • Ποιοι μπορούν να εμπλακούν στην Υπαίθρια Εκπαίδευση;
Η ποικιλία των υπαίθριων δραστηριοτήτων και πρακτικών που εμπεριέχει η Υπαίθρια Εκπαίδευση αφήνει τα περιθώρια σε ένα μεγάλο εύρος ειδικοτήτων και επαγγελματιών να εμπλακούν σε αυτήν:

  • νηπιαγωγοί 
  • δάσκαλοι γενικής παιδείας
  • καθηγητές
  • εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων, π.χ φυσικής αγωγής, καλλιτεχνικών, μουσικής κ.ά
  • προπονητές αθλημάτων
  • πρόσκοποι
  • εκπαιδευτές δραστηριοτήτων περιπέτειας
  • ξεναγοί
  • μάγειρες
  • επαγγελματίες διαχείρισης κρίσεων, κ.ά

  • Επαγγελματικές Ενώσεις και Οργανισμοί για την Υπαίθρια Εκπαίδευση
Υπάρχουν πολλές διεθνείς ενώσεις που εμπλέκονται στην ανάπτυξη της Υπαίθριας Εκπαίδευσης. Στην Ευρώπη υπάρχουν εδραιωμένα ινστιτούτα και δίκτυα που καλύπτουν τον τομέα της υπαίθριας εκπαίδευσης:
Αναπτύσσει θεωρητικές βάσεις στον τομέα των υπαίθριων δραστηριοτήτων.

Ενθαρρύνει την υπαίθρια μάθηση αναπτύσσοντας υπαίθριες δραστηριότητες και παρέχοντας στήριξη σε όσους ασχολούνται με την υπαίθρια εκπαίδευση.

Πρεσβεύει την άποψη ότι κάθε άνθρωπος θα πρέπει να βιώνει τον κόσμο, πέρα από τις σχολικές αίθουσες, ως ουσιαστικό μέρος της μάθησης αλλά και της προσωπικής ανάπτυξης.


  • Οι ρίζες της υπαίθριας εκπαίδευσης
John Amos Comenius: Sensory learning; seeing, hearing, tasting, and touching. “experience the
actual object of study before reading about it.

 Jean-Jacques Rousseau: Education should be sensory and rational, learn through direct experience. physical activity important.

 Johann Henrick Pestalozzi: Use of direct, first hand experiences and real objects.” let the student
be taught by nature rather than by you.”

Baden-Powell: special emphasis on adventure - on encouraging young people to enlarge their
experiences. “get the pupil to learn for themself.”

John Dewey: Hands-on learning / experiential education. “teacher's role should be as a facilitator
and guide, to help the student to independently discover meaning within the subject area.”

Kurt Hahn: “importance of attractive learning environments”

Joseph Cornell: “flow learning”

  • Η σταθεροποίηση των θεωρητικών αλλά και των πρακτικών πλαισίων της Υπαίθριας Εκπαίδευσης βρίσκεται ακόμα σε αρχικό στάδιο, ωστόσο τέτοιες πρακτικές στην Ευρώπη έχουν γίνει ήδη δημοφιλείς δεδομένου ότι αυτό που απαιτούν συνήθως είναι ο ανοιχτός χώρος κάτω από τον ουρανό!!!