Τετάρτη 18 Σεπτεμβρίου 2013

Outdoor Education - Υπαίθρια Εκπαίδευση

  • Τι είναι η "Υπαίθρια Εκπαίδευση";
Η Υπαίθρια Εκπαίδευση ορίζεται ως ένας συνδυασμός δραστηριοτήτων στην ύπαιθρο, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και προσωπικής και κοινωνικής εξέλιξης. Επιτρέπει στους μαθητές να πάρουν στα χέρια τους τη διαδικασία της μάθησης επιτόπου, σε ένα δάσος, σε ένα πάρκο, σε μια παραλία κ.τ.λ. Η Υπαίθρια Εκπαίδευση μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως παιδαγωγικό εργαλείο για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων μάθησης. Ειδικότερα, παιδιά με ειδικές ανάγκες μπορούν να εκμεταλλευτούν τη μέθοδο αυτή, καθώς τα σχολικά βιβλία αντικαθίστανται από άλλες μορφές μάθησης. 

Η Υπαίθρια Εκπαίδευση: 
  • αναφέρεται συνήθως σε οργανωμένη μάθηση που λαμβάνει χώρα στην ύπαιθρο
  • αφορά και αναφέρεται σε όλα τα παιδιά και τους ενήλικες
  • περιλαμβάνει δραστηριότητες που εμπλέκουν κοινωνικές και γνωστικές πτυχές, δεξιότητες και ικανότητες
  • βασίζεται στη φιλοσοφία, τις θεωρίες και τις πρακτικές της βιωματικής μάθησης και της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης
  • λαμβάνει χώρα σε όλες τις εποχές

Οι κοινοί ορισμοί της υπαίθριας εκπαίδευσης είναι δύσκολο να διατυπωθούν επειδή οι ερμηνείες ποικίλλουν σύμφωνα με τον πολιτισμό, τη φιλοσοφία, τη κουλτούρα και τις τοπικές συνθήκες.

  • Δραστηριότητες / Όροι που αναφέρονται στην Υπαίθρια Εκπαίδευση
Η Υπαίθρια Εκπαίδευση, συχνά, εμπλέκεται ή ταυτίζεται με:
  • την εξερευνητική μάθηση
  • την εκπαιδευτική πρόκληση
  • τη βιωματική εκπαίδευση
  • την περιβαλλοντική εκπαίδευση
  • την υπαίθρια μάθηση και το υπαίθριο σχολείο
  • τις θεραπείες μέσω δραστηριοτήτων σε ανοιχτούς χώρους
  • τις οργανωμένες δραστηριότητες για λόγους αναψυχής σε ανοιχτούς χώρους

  • Φιλοσοφία της Υπαίθριας Εκπαίδευσης
Η Υπαίθρια Εκπαίδευση:
  • τονίζει την ευεργετική επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος στον άνθρωπο
  • ωθεί στην κατανόηση του φυσικού κόσμου, του οικοσυστήματος και του ρόλου που κατέχει ο άνθρωπος σε αυτό με απώτερο στόχο τη δημιουργία μιας βαθύτερης σχέσης περιβάλλοντος - ανθρώπου 
  • δημιουργεί την αμφισβήτηση του σύγχρονου τρόπου ζωής και των σύγχρονων "ανέσεων" 
  •  ενθαρρύνει την ηγεσία και προωθεί την ομαδική εργασία
  • ενισχύει την προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη
  • ενθαρρύνει το άτομο να βρίσκεται κοντά στο φυσικό περιβάλλον 
  • επεκτείνει τα όρια της "κλειστής" τάξης αυξάνοντας τα μαθησιακά περιβάλλοντα
  • διεγείρει τις αισθήσεις μέσω της άμεσης εμπειρίας

  • Πολιτισμικό Πλαίσιο
Το είδος και η φύση των υπαίθριων εκπαιδευτικών πρακτικών ποικίλουν από χώρα σε χώρα. Οι διαφοροποιήσεις οφείλονται:
  • στις αντιλήψεις για τη φύση, το κλίμα, την υπαίθρια μάθηση και διασκέδαση, τις παραδόσεις, το είδος του φυσικού χώρου, την εκτίμηση των κινδύνων και την τοπική οικονομία, οι οποίοι είναι συχνά καθοριστικοί παράγοντες
  • στο επίπεδο του σχεδιασμού, της οργάνωσης, της πολυπλοκότητας και της σημασίας που μπορεί να έχει η υπαίθρια εκπαίδευση στο εκάστοτε πρόγραμμα σπουδών και αναλυτικό πρόγραμμα
  • στο γεγονός ότι ορισμένες χώρες έχουν εκτεταμένη παράδοση στην "εξωτερική - υπαίθρια εκπαίδευση" ως αναπόσπαστο μέρος του εκπαιδευτικού τους σχεδιασμού, ενώ άλλες χώρες χρησιμοποιούν τις υπαίθριες δραστηριότητες ως μέσο για να αντισταθμίσουν την έλλειψη σε εσωτερικούς χώρους
  • στην οργάνωση που παρέχεται σε κάθε χώρα για την ανάπτυξη υπαίθριας εκπαίδευσης τόσο ως προς την παροχή ειδικών χώρων, όσο και ως προς την εξειδίκευση και εξοικείωση του προσωπικού
  • στις αντιλήψεις κάθε πολιτισμού για το πόσο σημαντικό ή όχι είναι να γνωρίζουν για το φυσικό περιβάλλον

  • Ποιοι μπορούν να εμπλακούν στην Υπαίθρια Εκπαίδευση;
Η ποικιλία των υπαίθριων δραστηριοτήτων και πρακτικών που εμπεριέχει η Υπαίθρια Εκπαίδευση αφήνει τα περιθώρια σε ένα μεγάλο εύρος ειδικοτήτων και επαγγελματιών να εμπλακούν σε αυτήν:

  • νηπιαγωγοί 
  • δάσκαλοι γενικής παιδείας
  • καθηγητές
  • εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων, π.χ φυσικής αγωγής, καλλιτεχνικών, μουσικής κ.ά
  • προπονητές αθλημάτων
  • πρόσκοποι
  • εκπαιδευτές δραστηριοτήτων περιπέτειας
  • ξεναγοί
  • μάγειρες
  • επαγγελματίες διαχείρισης κρίσεων, κ.ά

  • Επαγγελματικές Ενώσεις και Οργανισμοί για την Υπαίθρια Εκπαίδευση
Υπάρχουν πολλές διεθνείς ενώσεις που εμπλέκονται στην ανάπτυξη της Υπαίθριας Εκπαίδευσης. Στην Ευρώπη υπάρχουν εδραιωμένα ινστιτούτα και δίκτυα που καλύπτουν τον τομέα της υπαίθριας εκπαίδευσης:
Αναπτύσσει θεωρητικές βάσεις στον τομέα των υπαίθριων δραστηριοτήτων.

Ενθαρρύνει την υπαίθρια μάθηση αναπτύσσοντας υπαίθριες δραστηριότητες και παρέχοντας στήριξη σε όσους ασχολούνται με την υπαίθρια εκπαίδευση.

Πρεσβεύει την άποψη ότι κάθε άνθρωπος θα πρέπει να βιώνει τον κόσμο, πέρα από τις σχολικές αίθουσες, ως ουσιαστικό μέρος της μάθησης αλλά και της προσωπικής ανάπτυξης.


  • Οι ρίζες της υπαίθριας εκπαίδευσης
John Amos Comenius: Sensory learning; seeing, hearing, tasting, and touching. “experience the
actual object of study before reading about it.

 Jean-Jacques Rousseau: Education should be sensory and rational, learn through direct experience. physical activity important.

 Johann Henrick Pestalozzi: Use of direct, first hand experiences and real objects.” let the student
be taught by nature rather than by you.”

Baden-Powell: special emphasis on adventure - on encouraging young people to enlarge their
experiences. “get the pupil to learn for themself.”

John Dewey: Hands-on learning / experiential education. “teacher's role should be as a facilitator
and guide, to help the student to independently discover meaning within the subject area.”

Kurt Hahn: “importance of attractive learning environments”

Joseph Cornell: “flow learning”

  • Η σταθεροποίηση των θεωρητικών αλλά και των πρακτικών πλαισίων της Υπαίθριας Εκπαίδευσης βρίσκεται ακόμα σε αρχικό στάδιο, ωστόσο τέτοιες πρακτικές στην Ευρώπη έχουν γίνει ήδη δημοφιλείς δεδομένου ότι αυτό που απαιτούν συνήθως είναι ο ανοιχτός χώρος κάτω από τον ουρανό!!!



3 σχόλια:

  1. Εξαιρετικό άρθρο και πάρα πολύ ενδιαφέρον! Ακόμα και για μας , τα παιδιά της πόλης, μας κάνει να ψάξουμε για ένα κομμάτι χώματος να εμπλακούμε σε μια τέτοια διαδικασία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μακάρι να είχαμε ευκαιρίες να αξιοποιήσουμε το φυσικό περιβάλλον, όχι μόνο για να παίξουμε με τα παιδιά και να φυτέψουμε αλλά για να στήσουμε ένα πραγματικό μάθημα πέρα από τους στενούς τοίχους της τάξης!!! Ένα κομμάτι χώματος...που λες κι εσύ!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Πολύ καλά σεμινάρια υπαίθριας εκπαίδευσης - επιχορηγούμενα από Ι.Κ.Υ. - είναι αυτά που οργανωνει η kinda. Outdoor environmental education - Outdoor approach to learning. Συμμετείχα σε δύο από αυτά, 2012 και 2015. Με βοήθησαν επαγγελματικά.
    https://2ndexperimentalofathens.wordpress.com

    ΑπάντησηΔιαγραφή